Prvi Zakon o azilu u Republici Srbiji donet je 2007. godine da bi već naredne počeo da se primenjuje. Ovim zakonom su postavljene osnove za uređivanje uslova i postupka podnošenja i dobijanja azila u Srbiji. Isto tako, njime su regulisane osnove koje se odnose na prava i obaveze tražilaca azila u zemlju, kao i uslovi pod kojima status azila prestaje. Nadležnost je pritom podeljena između Ministarstva unutrašnjih poslova i Komesarijata za izbeglice i migracije, uz saradnju sa Ministarstvom zdravlja, Ministarstvom za rad, zapošljavanje, socijalna i boračka pitanja i Ministarstvom prosvete.
Zakon je u svojoj osnovi usklađen sa evropskim standardima i Ženevskom konvencijom iz 1951. godine. Ipak, postoje brojni nedostaci ovog zakona, koji se ogledaju u njegovoj nepreciznosti i nemogućnosti da se odgovori na sve probleme koji se tokom migracije mogu javiti. Nerazrađenost ovog zakona ostavila je mogućnost zloupotrebe postupka azila, ali i pravnu nesigurnost lica koja su podnela zahtev za azil ili su u određenoj fazi postupka. Nedostaci su posebno došli do izražaja tokom 2015. i 2016. godine, prilikom priliva velikog broja migranata. Zakon je ostavio raseljenim licima mogućnost da pokažu interesovanje za dobijanje azila u Republici Srbiji i da skladno sa time dobiju određeni pravni status, a da pritom nemaju stvarnu nameru da se zadrže u Srbiji. Iz ovog i drugih manjkavosti proizilazi potreba za hitnim unapređenjem sistema azila i usklađivanjem sa standardima Evropske unije.
Proces izrade novog Zakona o azilu i privremenoj zaštiti migranata počeo je već 2015. godine, ovaj put u saradnji sa stručnjacima iz Švedske. Takođe, produbljena je saradnja sa nacionalnim organima, institucijama i organizacijama kao i onima na međunarodnom nivou. Cilj je bio formiranje sveobuhvatnih pravnih okvira kojima bi se pitanje migracije i azila lakše rešilo. Uz pozitivne ocene Evropske unije, zakon je usvojen 2018. godine.
Prema ovom zakonu, azil se definiše kao pravo stranca na boravak i zaštitu u Republici Srbiji, pod uslovima koji su propisani zakonom. Može se ostvariti kao pravo na utočište, koje se pruža izbeglicama odnosno licima koja su svoju zemlju stalnog boravka napustila u strahu od progona, ili supsidijarnu zaštitu za lica koja su svoju zemlju napustila iz drugih razloga. Isto tako, pojam azila se odnosi na pojedinačna lica i njihova prava, dok se u slučaju velikog priliva raseljenih lica govori o privremenoj zaštiti.
Donošenje Zakona o azilu i privremenoj zaštiti je od izuzetnog značaja za kontrolisano sprovođenje migracija u Srbiji. Njime su precizirana prava, ali i obaveze lica koja traže azil ili privremenu zaštitu. Postupak azila je definisan tako da u svakom momentu raseljeno lice ima svoj status, pa je u skladu sa njim upoznato sa pravima koja može da ostvari i sa odgovornostima koje ima prema zemlji u kojoj se nalazi. To je od presudnog značaja kako bi se sprečilo usporavanje kretanja, ali i ilegalno kretanje i trgovina ljudima. Osim toga, primenom ovog zakona se sprečava zloupotreba traženja azila, a migranti su prema svom statusu smešteni u jasne pravne okvire što omogućava nesmetano delovanje nadležnih organa i institucija pri pružanju pomoći.
PROJEKAT “MIGRANTSKA KRIZA – PRUŽIMO RUKU, NE OTPOR!” FINANSIJSKI JE PODRŽAN OD STRANE MINISTARSTVA KULTURE I INFORMISANJA REPUBLIKE SRBIJE. STAVOVI IZNETI U PODRŽANOM MEDIJSKOM PROJEKTU NUŽNO NE IZRAŽAVAJU STAVOVE ORGANA KOJI JE DODELIO SREDSTVA.
Leave a Reply